reklam alanı
I. Dönem Tanzimat Edebiyatı (1860-1876)
1. Dönem Tanzimat Edebiyatının Genel Özellikleri:
1)
Tanzimat edebiyatının ilk dönem sanatçıları Namık Kemal, İbrahim Şinasi,
Ziya Paşa, Şemsettin Sami, Ahmet Vefik Paşa, Ahmet Cevdet Paşa, Ahmet Mithat
Efendi, Ali Suavi, Direktör Ali Bey’dir.
2)
Birinci dönem Tanzimatçılar, “Sanat toplum içindir.” anlayışını
benimsemişlerdir.
3)
İlk dönem sanatçılarının kimi klasizmin (Şinasi), kimi de romantizmin (N.
Kemal) etkisinde kalmıştır.
4)
Bu dönem sanatçıları “uygarlık, hak, adalet, kanun, özgürlük, devletle
yurttaşların karşılıklı hak ve ödevleri, erdem, vatan sevgisi, gençlerin kendi
başlarına evlenme kararı verememelerinin yarattığı sorunlar, çok olumsuz
şartlarda yaşamak zorunda olan kadınlar” gibi konuları ele almıştır.
5)
Halkı eğitmeyi amaçladıkları için sade dilde ürün vermek istemişler; ancak bu
konuda çok da başarılı olamamışlardır. Bununla birlikte sahnelenmek amacıyla
yazdıkları tiyatro eserleriyle gazete türlerinde, diğer edebi türlere (şiir,
roman vb) göre daha sade bir dil kullanmışlardır.
6)
Romantizmin etkisinde kalan yazarlar; romanlarında rastlantılara çokça yer
vermiş, kendilerini gizleme gereği duymamış, olayın akışını durdurarak kimi
zaman okuyucuya seslenmiş, olaylar içinde gereksiz bilgiler vermiş, bazen
olayın geçtiği yerleri olaylardan kopuk şekilde tasvir etmişlerdir (betimlemişlerdir).
Romantizmin de etkisiyle roman kişilerini tek yönlü olarak tanıtan –iyiler her
zaman iyi, kötüler her zaman kötü- yazarlar, kötüleri cezalandırıp iyileri
ödüllendirmişlerdir.
7)Divan
şiiri anlayışına karşı çıkmalarına rağmen, şiirin biçimiyle ilgili hiçbir
değişiklik gerçekleştirememişlerdir. Ölçü aruz ölçüsüdür. nazım birimi
beyittir. Divan edebiyatı nazım türlerini (gazel, kaside, mesnevî vb) de
kullanmaya devam etmişlerdir. Bununla birlikte bu dönemde şiirlere, işlenen
konuya veya temaya uygun başlıklar verilmeye başlanmıştır. Namık Kemal’in
“Hürriyet Kasidesi, Vatan Şarkısı, Vaveylâ” adlı şiirleri buna örnektir. Ayrıca
hece ölçüsüyle şiir yazma denemeleri de görülür. Yine bu dönemde “özgürlük,
hak, adalet, eşitlik vb” kavramların ilk kez şiirde tema olarak işlenmesi,
şiirde anlam bütünlüğüne önem verilmesi, Divan şiirine göre daha sade bir dil
kullanılması, sanatlı söyleyişlerin az da olsa terk edilmesi gibi yenilikler,
şiirin içeriğiyle ilgili önemli gelişmelerdir.
![]() |
Tanzimat edebiyatının özellikleri |
8)Bu
dönemde roman türüne oranla daha çok gelişen tiyatro türünde; komedilerde
klasizmin, dramlarda romantizmin izleri görülür. Genellikle “vatan, aile, gelenek
ve görenekler” gibi konular işlenmiştir. Halka seslenildiği için, özellikle
sahnelenmek amacıyla yazılan tiyatro eserlerinin dili daha sadedir.
9)
Gazetecilik, Tanzimat edebiyatının ilk döneminde hızlı gelişen alanlardan
biridir. Kullanılan dil daha sadedir. Gazetelerde makale, fıkra, eleştiri gibi
yazı türlerine yer verilmiştir.
0 yorum:
Yorum Gönder